Wanneer is sprake van verveelvoudiging van een auteursrechtelijk werk?

Auteursrecht op interieur?

De zaak draaait op het volgende. Twee Italiaanse restaurants openen binnen een jaar na elkaar de deuren. De een noemen we hier ‘Romano’s’ en de ander ‘Italy Dream’. Romano’s serveerde in oktober 2010 haar eerste pizza’s en acht maanden later begint Italy Dream in een andere stad eveneens met pizza’s en pasta’s op het menu. Romano’s komt er achter dat de inrichting van haar concurrent wel erg veel weg heeft van haar eigen inrichting. Onder andere de bijzondere kasten die ook als trap gebruikt kunnen worden, de bar en de combinaties van kleuren zijn het zelfde. Zij vraagt opheldering bij haar architectenbureau, wat is hier aan de hand? Het architectenbureau heeft geen idee maar is er natuurlijk niet blij mee dat het interieur waar zij veel tijd in gestoken heeft en waarvoor zij uiteindelijk ook een goede factuur heeft verzonden, in een ander restaurant te vinden is, en dit bovendien zonder dat zij daar weet van heeft. Het architectenbureau stelt in kort geding een vordering in tegen Italy Dream waarin zij het standpunt inneemt dat het interieur van Romano’s auteursrechtelijk beschermd is en niet door Italy Dream mag worden gebruikt.

Italy Dream verweert zich met de stelling, dat het interieur van Romano’s niet aan de voorwaarde voor auteursrechtelijke bescherming voldoet. De combinatie van elementen geeft slechts een op dit moment geliefde moderne stijl (‘industrieel’, ‘Italiaanse sferen’) weer die niet bijzonder, speciaal of nieuw te noemen is. Deze stijl heeft ook al ruime navolging gevonden. En een uiting van een stijl, trend of mode valt niet te monopoliseren of beschermen, aldus Italy Dream.

De Rechtbank overweegt, samengevat, als volgt.

Een werk komt voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking indien het werk een eigen, oorspronkelijk karakter bezit en het persoonlijk stempel van de maker draagt. Het eigen, oorspronkelijk karakter houdt in dat de vorm niet ontleent mag zijn aan die van een ander werk. Het persoonlijk stempel van de maker betekent dat het moet gaan om een kenmerk dat uit het voortbrengsel zelf is te kennen. Onderwerpen, betrekkelijk tot de bouwkunde kunnen, auteursrechtelijk beschermd zijn.

Het interieurontwerp is, zo oordeelt de rechtbank, auteursrechtelijk beschermd. Weliswaar houdt het interieurontwerp van Romano’s als geheel stijlelementen (‘Italiaans’ en ‘Industrieel’) in die als zodanig niet te beschermen zijn, echter de combinatie met de specifieke elementen van het ontwerp en de eigen creatieve keuzes die de architect daarin heeft moeten maken, maakt desondanks dat het ontwerp een oorspronkelijk karakter heeft. Het interieurontwerp in zijn geheel is dus auteursrechtelijk beschermd. De onderdelen van het interieur apart, zoals de vakkenkast en de bartafels, waarop de architect ook auteursrecht claimt, bezitten dit echter niet. Zij zijn op zich bezien onvoldoende oorspronkelijk.

Vervolgens moest door de rechtbank worden beoordeeld of het interieur van Italy Dream inbreuk maakt op het auteursrecht rustende op het interieurontwerp van Romano’s als geheel.
Uiteraard is zowel Romano’s als haar architect van oordeel dat dit het geval is.

De rechtbank oordeelt in dat kader, dat van een verveelvoudiging van een auteursrechtelijk werk is sprake als er een voldoende mate van overeenstemming bestaat tussen het auteursrechtelijk beschermde werk en het beweerdelijk inbreukmakende werk. Het ‘andere’ werk moet dan zodanige trekken van het eerdere werk vertonen dat de totaalindrukken die beide werken maken te weinig verschillen voor het oordeel dat het eerstbedoelde werk als een zelfstandig, nieuw en oorspronkelijk, werk kan worden aangemerkt.

In deze zaak geldt dat voor een deel van de inrichting, de ‘rechterkant bij binnenkomst’. Deze lijkt heel veel op de inrichting bij Romano’s. Detaillistische verschillen op punten van uitvoering en bewerking doen aan de voorgaande conclusie dat op het eerste gezicht sprake is van overeenstemming van totaalindrukken, niet af.

Echter, deze mate van overeenstemming kan – naar het oordeel van de rechtbank – niet worden aangenomen ten aanzien van het overige deel van het interieur van het restaurant Italy Dream, bezien in het verband van haar gehele interieur, in vergelijking met het interieurontwerp van Romano’s als geheel.

De vraag die nog rest is derhalve of Italy Dream en haar architect met haar interieur dat zich bij binnenkomst in het restaurant aan de rechter zijde bevindt het interieurontwerp van Romano’s als geheel inbreukmakend heeft verveelvoudigd en openbaargemaakt.

Italy Dream voert daartegen aan dat zij in meerdere restaurants haar inspiratie heeft opgedaan en een deel van het interieur tweede hands heeft gekocht en verder dat zij de banken die in het restaurant staan al jaar en dag in andere vestigingen had staan.

De rechtbank vindt dit een overtuigend argument. Zij oordeelt dat Italy Dream voldoende aannemelijk heeft gemaakt dat, ondanks de overeenstemming van werken, sprake is van een zelfstandige schepping die niet de vrucht is van ontlening aan enkel het interieurontwerp van Romano’s.

Verder oordeelt de rechtbank dat het verloop van tijd afbreuk heeft gedaan aan de beschermingsomvang van het interieurontwerp van Romano’s als geheel en dat geldend uitgangspunt is een stijl niet te beschermen valt (bron: www.rechtspraak.nl).

Contact met auteursrechtadvocaten

Hebt u met betrekking tot auteursrecht behoefte aan direct advies of bijstand, dan kunt u altijd direct en kosteloos contact opnemen met ons advocatenkantoor. Dit gaat snel en u krijgt direct een van onze overeenkomstenrecht advocaten aan de telefoon. Bel ons nu op 030 252 35 20. Een eerste telefonisch advies is altijd kosteloos.