Aansprakelijkheid notaris

In het kader van de aansprakelijkheid van een notyaris worden de diverse verplichtingen van de notaris hieronder besproken.

I. Onafhankelijkheid

Artikel 17 van de Wet op het notarisambt (Wna) bepaalt – voor zover hier van belang – dat de notaris zijn ambt in onafhankelijkheid uitoefent en de belangen van alle bij de rechtshandeling betrokken partijen op onpartijdige wijze behartigt.

II. Zorgvuldig handelen

De rechtbank stelt voorop dat een beroepsbeoefenaar moet handelen met de zorgvuldigheid die van een redelijk bekwaam en redelijk handelend beroepsbeoefenaar mag worden verwacht. De zorgplicht van de notaris is neergelegd in genoemd artikel 17 Wna. Dit artikel bepaalt – zoals gezegd – dat de notaris zijn ambt uitoefent in onafhankelijkheid en de belangen van alle bij de rechtshandeling betrokken partijen op onpartijdige wijze behartigt en met de grootst mogelijke zorgvuldigheid.

De zorgplicht van de notaris is nauw verweven met zijn functie in het rechtsverkeer en het vertrouwen dat hij als zodanig geniet (zie Hoge Raad 12 juni 2009, ECLI:NL:HR:2009:BH4723).

De algemene zorgplicht voor de notaris is nader uitgewerkt in concrete zorgplichten, zoals de plicht tot wilscontrole, de plicht tot het verstrekken van informatie en – onder omstandigheden – de plicht om te waarschuwen voor specifieke aan een rechtshandeling verbonden risico’s.

II-a Informatieplicht en wilscontroleplicht

Artikel 43 lid 1 Wna bepaalt dat de notaris, voordat hij tot het verlijden van een akte overgaat, aan de verschijnende personen mededeling doet van de zakelijke inhoud daarvan en de comparanten zonodig ook moet wijzen op de gevolgen die uit de akte voortvloeien. De Hoge Raad heeft daarnaast bepaald dat op de notaris in zijn hoedanigheid een zwaarwegende zorgplicht rust ter zake van hetgeen nodig is voor het intreden van de rechtsgevolgen welke zijn beoogd met de in die akte opgenomen rechtshandelingen (volgens Hoge Raad 28 september 1990, ECLI:NL:HR:1990:AC0095). Het toezenden van een concept akte en het daarna ontvangen van een getekende volmacht is daarvoor onvoldoende. Daarmee is immers nog niet gezegd dat de belanghebbende de akte ook daadwerkelijk las en begreep. De notaris moet zich uit eigen beweging daarvan vergewissen.

In het arrest van de Hoge Raad van 27 maart 1992 (ECLI:NL:HR:1992:ZC0557) heeft de Hoge Raad bepaald dat de notariële zorgplicht haar grens vindt daar waar de notaris goede grond heeft te vertrouwen dat de betreffende belanghebbende zichzelf reeds op de hoogte had gesteld of dat deze tevoren reeds voldoende inzicht had in hetgeen voor die gevolgen vereist was.

II-b Waarschuwingsplicht
In het geval waarbij het gaat om een particulier die (indirect) betrokken is bij speculatieve transacties, geldt dat onder omstandigheden – in samenhang met hetgeen de notaris overigens bekend is omtrent de aard van de beoogde transacties en de ernst van de daarmee samenhangende risico’s alsmede de hoedanigheid van de betrokken partij – de notaris niet meer kan volstaan bij partijen te informeren naar de beweegredenen voor de transactie maar ook zo nodig wijst op aan de transactie verbonden risico’s (Hoge Raad 14 december 2007, ECLI:NL:HR:2007:BB3762).

Schade – causaal verband

De zorgplichten strekken tot bescherming tegen het gevaar dat de belanghebbende onvoldoende voorgelicht en lichtvaardig wordt gebonden aan een (speculatieve) transactie waarvan hij de reikwijdte onvoldoende begrijpt en kan overzien.

Indien deze risico’s zich verwezenlijken, terwijl de notaris deze zorgplicht(en) niet is nagekomen en belanghebbende gemotiveerd aangeeft de transactie niet zou hebben gedaan indien hij was gewaarschuwd voor de risico’s, is het causale verband gegeven en is de notaris aansprakelijk voor de schade die de belanghebbende daardoor lijdt.(bron:www.rechtspraak.nl)